Wiktor Tylski

Wojsko i służby mundurowe

Wiktor Tylski, urodzony w 1799 roku w Żychlinie, to postać znana z polskiej historii wojskowości. Jego losy są ściśle związane z burzliwymi wydarzeniami początku XIX wieku. Zmarł on po roku 1854, jednak jego wkład w historię kraju pozostaje niezatarte.

Tylski pełnił rolę porucznika-podchorążego w 6 Pułku Piechoty Liniowej. W 1830 roku znalazł się w Szkole Podchorążych, gdzie kształcił młodych oficerów armii. Jako członek Sprzysiężenia Wysockiego, brał aktywny udział w działalności patriotycznej, która miała na celu obronę niepodległości Polski.

W trakcie powstania listopadowego jego odwaga i determinacja przyniosły mu uznanie. 9 grudnia 1830 roku został mianowany na stopień podporucznika, a po bitwie pod Ostrołęką 8 czerwca 1831 roku, przyznano mu Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari, jako dowód uznania za jego heroiczne czyny.

13 czerwca 1831 roku, w uznaniu jego zasług, awansował na stopień porucznika. Działania Tylskiego na polu bitwy oraz jego patriotyzm są ważnym elementem narodowej pamięci o czasie walki o wolność Polski.

Życiorys

Wiktor Tylski, syn Józefa oraz Marianny, był najmłodszym z sześciorga dzieci w rodzinie. Jego rodzeństwo to: Jozafat (ur. 1790), Katarzyna (ur. 1791, zm. 1791), Monika (ur. 1794, zm. 1794), Jan (ur. 1792) oraz Piotr (ur. 1797, zm. 1797).

Podczas Nocy Listopadowej, która miała miejsce 29 listopada 1830 roku, Tylski był odpowiedzialny za podpalenie browaru Weissa, zlokalizowanego przy Czerniakowskiej nr hipoteczny – nr taryfy 3001. Pożar ten stał się jednym z sygnałów do rozpoczęcia powstania listopadowego. Zgodnie z niektórymi relacjami, Wiktor uczestniczył również w ataku na Belweder.

Po porażce powstania, władze zaborcze obciążyły go winą za zabójstwo generała Ignacego Blumera, które miało miejsce również 29 listopada 1830 roku pod Arsenałem. Ustalono jednak, że gen. Blumer został ranny przez żołnierzy 5 Pułku Piechoty Liniowej, którzy zadali mu trzy rany: dwie od bagnetów oraz jedną postrzałową, dokonując tego z karabinu feldfebla Jakuba Grabowskiego.

Niestety, na Tylskim ciążył zaoczny wyrok śmierci, wydany przez rosyjski sąd, z powodu jego aktywnego udziału w powstaniu listopadowym. W związku z tym musiał udać się na emigrację, stając się jednym z założycieli Towarzystwa Demokratycznego Polskiego.

Na uchodźstwie, przebywał we Francji, gdzie w 1832 roku osiedlił się w Lunel, a w 1834 roku w Gaillac. To właśnie w Gaillac podpisał petycję przeciwko Adamowi Czartoryskiemu. Został zarejestrowany na liście emigrantów przebywających w tym mieście w latach 1837/8. Dodatkowo, w 1854 roku, Tylski podpisał list popierający Adama Czartoryskiego, będąc jednym z emigrantów z Awinion.

Pożar browaru na Solcu – w kulturze

Artystyczną wizję zdarzenia, jakim był pożar browaru na Solcu, w sposób wyjątkowy uchwycił pchor. Wiktor Tylski. Temat ten został zinterpretowany na obrazach Wojciecha Kossaka, w tym m.in. w jego dziele Noc listopadowa z 1898 roku oraz Starcie belwederczyków z kirasjerami rosyjskimi na moście w Łazienkach.

W obu tych obrazach można dostrzec dynamiczną scenę potyczki między belwederczykami a rosyjskimi kirasjerami, w której tle dominują odblaski łuny pożaru. Warto zaznaczyć, że pożar browaru na Solcu został przedstawiony jako istotny moment, który stanowił sygnał do wybuchu powstania.

Literatura

Oto kilka ważnych prac literackich, które należy znać.

  • Seweryn Goszczyński: Noc belwederska. Warszawa: W. Jakowicki, 1915, s. 32-33, OCLC 447370258,
  • Juliusz Stanisław Harbut: Noc listopadowa w świetle i cieniach procesu przed Najwyższym Sądem Kryminalnym: (jeden z największych procesów politycznych w dziejach narodów). Warszawa: skł. gł. Książnica-Atlas, 1930, s. 244, OCLC 236235153.

Przypisy

  1. Wiadomości polskie, t. 1, Maulde 1854, [dostęp 23.01.2023 r.]
  2. Maciej Krawczyk. ROZSYPANA UKŁADANKA. „Mówią Wieki”. 11 (622), 01.11.2011 r. Warszawa: Dom Wydawniczy "Bellona".
  3. Noc 29 listopada 1830. W: mjr Otton Laskowski: Przewodnik po polach bitew wojny rosyjsko-polskiej 1830 - 1831 r. Łódź: Archeologia Militaris, 2011, s. 30.
  4. Kawalerowie Orderu Virtuti Militari. [dostęp 22.07.2014 r.]
  5. baza urodzin dla Żychlina. [w:] geneteka.genealodzy.pl [on-line]. [dostęp 22.07.2014 r.]
  6. baza zmarłych w Żychlinie. [w:] geneteka.genealodzy.pl [on-line]. [dostęp 23.07.2014 r.]
  7. Józef Patelski: Wspomnienia wojskowe z lat 1823-1831. Wilno: Stowarzyszenie Nauczycielstwa Polskiego, 1921, s. 190.
  8. Stanisław Juliusz Harbut: Noc listopadowa w świetle i cieniach historji. Książnica Atlas: Warszawa, 1930, s. 204.
  9. Juliusz Stanisław Harbut: Noc listopadowa w świetle i cieniach procesu przed Najwyższym Sądem Kryminalnym. Warszawa: Książnica-Atlas, 1930, s. 120-121.
  10. С.Г. Келина: Смертная казнь за и против. Moskwa: Юридическая литература, 1989, s. 78.
  11. Taryfa posesyj (domów i placów) m. stoł. Warszawy i przedmieścia Pragi. Warszawa: 1920?, s. 47.
  12. Adolphe Tabasz-Krosnowski (comte de.): Almanach historique; ou, Souvenir de l'émigration polonaise. Paryż: Librairie polonaise, 1837-8, s. 403.
  13. Leopold Gucki: Akt z roku 1834 przeciw Adamowi Czartoryskiemu wyobrazicielowi polskiej arystokracji. Poitiers: F.A. Saurin, 1839, s. 18.
  14. Zdanie sprawy z czynności Komitetu Narodowego Polskiego. Paryż: Drukarnia A. Pinard, 1832, s. 205.
  15. Wiktor Tylski podoficer z 6 Pułku Piechoty Liniowej w szkole podchorążych w Żychlinie. „Dziennik Urzędowy Województwa Sandomierskiego”. 358, 01.02.1835 r.
  16. a b c Wiktor Tylski syn Józefa i Maryanny. „Dziennik Urzędowy Województwa Augustowskiego”. 45, 09.11.1833 r. Suwałki.

Oceń: Wiktor Tylski

★★★★★
Średnia ocena:4.51 Liczba ocen:21